موتور همتی روشن می‌شود | خبری از شوک‌درمانی برای قیمت بنزین نیست | انتقاد صریح از میراث دولت قبل | دل دولت با قیمت فعلی دلار نیست

رویداد۲۴| محمد آزاد: عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد فعلی و فعال توییتری ۴ سال گذشته، پس از ۳ سال بایکوت به تلویزیون رفت و نه تنها خط قرمز انتقادات شدید از دولت سیزدهم از سوی یک مقام رسمی -آن هم در سیمای ملی- را شکست بلکه تصویرِ علمی و آقادکتری خود را هم عوض کرد و در قالب سخنوری جدلی ظاهر شد.

وزیر اقتصاد، از FATF و نپیوستن به آن شدیدا انتقاد کرد، دولت قبل را عامل بی‌اعتمادی به بورس خواند، بانک مرکزی آن را رفوگر بودجه نامید که چک بی‌محل می‌کشد، تلویحا گفت ارز ۲۸۵۰۰ سر سفره مردم نرفته و پرسید این اسب زین کرده کو که نه یال و دم دارد و نه راه می‌رود؟

شجاعت به جای خود، دانش به جا

صفت بارز سیاستمدار از زمان باستان اول شجاعت بوده است. شجاعت در مواردی یعنی حرفی را بزنی که به این راحتی کسی نمی‌زند؛ یعنی کسی در حد وزیر، مشاور عالی و رئیس‌جمهور زیر بار گفتن آن نمی‌رود. از زمانی که تحریم‌های سال ۱۳۹۷ آغازشد و از وقتی ارز، چند نرخی شد صحبت از ارز تک نرخی برای دولتمردان تابو شده بود. همتی در برنامه تلویزیونی این تابو را شکست.

 با دست گلی که دولت سیزدهم در دوره کوتاه تک‌نرخی کردن آن به آب داد -احتمالا از لج دولت روحانی و نشان دادن آن‌که آن همه سروصدا فقط برای چهار تا رای نبود- و هزار و یک رنگ فساد از آن در آورد، اوضاع بد از بدتر شد. اکنون همچنان می‌گویند دولت سیزدهم ارز ترجیحی را ملغی کرد؛ برای نمونه ابوترابی در نماز جمعه دیروز بار دیگر همین حرف را زد و گفت با این کار جلوی فساد را گرفتند.

بیشتر بخوانید: نباید انتظار معجزه از همتی داشته باشیم | همین که دیدگاه امام صادقی‌ها کنار برود، اوضاع بهتر می‌شود

ابوترابی‌فرد، امام جمعه تهران که این روزها گاهی حرف‌های منطقی هم می‌زند خوب می‌داند که هر دو ادعایش غلط و تلاشی در جهت رعایت حال بازندگان است‌. تغییر قیمت ارز ترجیحی از ۴۲۰۰ به  ۲۸۵۰۰ تومان تنها کاری نبود که دولت سیزدهم کرد، بلکه چند تایی نرخ دیگر هم وسط انداخت و سفره فساد پهن کرد از این سر ایران تا سر دیگرش. اما این حداقل نکته اصلی نیست؛ بلکه باز کردن سر زخمی است که مدت‌ها است دلمه بسته.

استارت پیش از انتخابات: قالیباف و طیب‌نیا

علی طیب‌نیا هنوز انتخابات تمام نشده بود که در یک ویدئوی کوتاه ظاهر شد و تنها حرفی که زد این بود که ارز یک نرخ بیشتر ندارد و آن هم قیمت بازار است‌.

البته باید امتیاز این مرحله را به رئیس مجلس هم داد که پیش از طیب‌نیا و در طول مبارزات انتخاباتی از اصطلاح ارز «بازار آزاد» استفاده کرد که به کار بردن آن برای مطبوعات هم تا آن زمان ممنوعیتی نانوشته داشت‌.

همتی روشن می‌شود

عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد پزشکیان، که در رقابت‌های انتخاباتی سال ۱۴۰۰، چهره‌ای علمی و فاقد جذابیت از خود نشان داده بود، در پست وزارت اقتصاد انفجاری بازی می‌کند و فعلا پرچم دست او است. تمرینات توییتری این چهار سال قطعا بی‌تاثیر نبوده است.

همتی در جلسه معارفه خود و تودیع وزیر قبلی، جز توصیه به خاندوزی ‌که «حالا برو توئیت بزن»، به جای تعارف با این و آن صاف به سراغ مشکلات اساسی مملکت رفت و از جمله، در پاسخی مبهم به خبرنگاری تاکید کرد تعداد نرخ‌های ارز باید کم شود.

پس از آن سخنان، ناگهان موتور وزیر روشن شد و هر بار به تندی سخنانش افزود و نشان داد تیم اقتصادی پزشکیان بنا را بر حرکت بولدوزری گذاشته است.

 کدام اسب؟ کو زینش؟

همتی اول سراغ پیشکشی دولت سیزدهم رفت و اسب زین شده را پس داد؛ او پرسید تورم ۴۰ درصد کسری ۳۰ درصدی را کجا می‌گویند اسب زین‌شده، نرخ بیکاری که از سال ۹۸ هم بیشتر شده.

وزیر اقتصاد ‌که مدت‌ها درب استودیوی تلویزیون به رویش بسته بود در اولین حضور، اولین تابو را شکست: انتقاد شدید از دستاوردهای دولت سیزدهم.

سخنگوی اقتصادی دولت به سراغ بورس رفت و با اعلام این‌که میانگین سود شرکت‌های بورسی از ۲۴ درصد نصف شده، آن را به ایجاد جو بی‌اعتمادی و تصمیمات عجولانه و بدون تفکر دولت قبل نسبت داد.

وزیر سخنگو با قاطعیت گفت اگر بنا باشد همیم رویه ادامه پیدا کند "حتما مخالفت می‌کنم".

حتما مخالفم

تابوشکنی همتی به این‌جا ختم نشد و به عنوان اولین مقام ارشد دولتی، آن هم وزیر اقتصاد، چنان انتقادی از نپذیرفتن FATF کرد که احتمالا دل خیلی را خنک کرد.

همتی با حرارت پرسید چرا می‌گویند تحریم اثر ندارد؟ رقابت ما را از بین برده و رشد ما را کند کرده است.

او سپس عضویت در FATF را با عضویت در فیفا برابر کرد و گفت در این وضعیت گویی فقط توی محله فوتبال بازی می‌کنیم (دقیق‌تر تیم‌های محلی).

عبدالناصر سپس به سراغ مساله مورد علاقه خود هنگام سکونت در توییتر رفت: مسائل ارزی.

دولت سیزدهم ۱۷۰۰ رانت در یک سال توزیع کرد

همتی گفت بنا به محاسبات او فقط در سال گذشته ۱۷۰۰ همت رانت به دلیل اختلاف قیمت ارز توزیع شده است و انتقامی مناسب از رقبای ارزی مخالف گرفت.

او باز هم مساله را رها نکرد پرسید: چرا به اندازه کل بودجه کشور رانت می‌دهید؟ حالا قیمت‌ها پایین آمد؟ آن هم که نیامد. پس باید فاصله نیما و آزاد هرچه کمتر شود.

او سفته‌بازی را دیگر اثر پایین نگه داشتن قیمت ارز اعلام کرد و کسری تاریخی ۱۷ میلیارد دلاری سال آخر دولت سیزدهم را ناشی از اختلاف قیمت ارز دانست که باعث می‌شود صادرکننده بیش‌اظهاری و واردکننده کم‌اظهاری کند و "این وسط یک رانتی هم بین دلال و صرافی ایجاد شود.

همتی دیگر موضوع توییتری دوران خانه‌نشینی را هم پیش کشید و تاکید کرد تا مانند امروز بانک مرکزی چک بی‌محل برای مجلس پاس می‌کند و قلک رفع کسری بودجه دولت است راه به جایی نمی‌برد‌‌.

او ادعای رسانه‌ها درباره ایجاد تغییرات در وام ازدواج را نیز رد کرد و یک برنامه بی‌نقص را به اتمام رساند.

مگر قیمت ماشین جهانی است که بنزین باشد؟

همتی به تبلیغات وسیع مخالفان دولت مبنی بر شوک‌درمانی هم پاسخ داد و گفت نه او و نه دولت اصلا چنین برنامه‌ای ندارند و در مرحله اول مطمئن خواهند شد که ارز ۲۸۵۰۰ به سبد کالایی مردم می‌رود (که تلویحا یعنی تا حالا نمی‌رفت).

وزیر اقتصاد درباره بنزین نیز دلگرمی داد و گفت اصلا در دولت بحث جدی نشده است اما راهکارهایی باید برای آن در نظر گرفت و پرسید: مگر ماشین به قیمت جهانی دست مردم می‌دهیم که بنزین را به قیمت جهان بگیریم؟ که احتمالا خودروسازان وطنی را کمی رنجاند.

گام اول: محکم

آبان سال ۱۳۹۸ و وقایع تلخ آن صحبت از قیمت بنزین را کفر ابلیس کرد؛ هرچند برخی در مطبوعات تذکرهایی دادند که در بحث باز شود اما نشد و گعده اقتصاد دستوری‌ها -همان لیبرال‌های وطنی خودمان- از بس این حرف‌ها را نوشته و گفته‌اند که بعد از چند دهه دیگر فرکانس صدایشان را گوش بشر نمی‌گیرد و تیک‌تاک عروسک کوکی شده.

انصاف این است که امیتاز دولت پزشکیان را در ابتدای کارش تمام و کمال اهدا کرد: با شجاعت سخن گفتن از مسائلی که چندان خوشایند مردم نیست و حتی خوشایند برخی جز مردم؛ و این به رسمیت شناختن و به سخن آوردن مشکل اولین قدم حل مشکل است.